Poèmes traduits en khmer
Cet arc-en-ciel
Il y avait un arc-en-ciel qui traversait le ciel il y a quelques années
Le rose tombait ici sur le tronc du fromager,
S’étirait jusqu’au frangipanier.
Je m’en souviens,
Les fleurs étaient rouges.
Je m’étais surprise à penser
Que j’aurais pu les voler.
Qui se serait souvenu de l’odeur des fleurs ?
Il y avait un arc-en-ciel qui traversait le ciel il y a quelques années
Mais j’ai beau chercher,
Il n’y est plus.
Ces poèmes ont été traduits par la poétesse Phina SO et le traducteur Lim IM.
ឥន្ទធនូនេះ
មានឥន្ទធនូមួយបានឆ្លងកាត់ផ្ទៃមេឃកាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុន
ពណ៌ផ្កាឈូកបានធ្លាក់មកលើដើមស្ពង់
លាតសន្ធឹងរហូតដល់ដើមផ្កាចំប៉ី។
ខ្ញុំចាំថា ផ្កានោះធ្លាប់មានពណ៌ក្រហម។
ខ្ញុំភ្ញាក់ផ្អើលក្នុងការគិតថាខ្ញុំអាចលួចផ្កាទាំងនោះបាន។
អ្នកណាខ្លះនៅចាំក្លិនផ្កា?
មានឥន្ទធនូមួយបានឆ្លងកាត់ផ្ទៃមេឃកាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុន
ប៉ុន្តែទោះជាខ្ញុំខំស្វែងរកឥឥន្ទធនូសោះខ្យល់ប៉ុណ្ណា
ក៏ឥន្ទធនូមិននៅទីនោះទៀតទេ។
Déconfinement
J’ai manqué de soleil
Peut-être même de ta voix
Je voulais te dire qu’à chaque seconde
Le temps revient en arrière
Comme si, chaque vague s’éloignait de la rive.
Je suis au plus profond de l’attente.
Et j’ai tout mon temps.
Peut-être même de ta voix
Je voulais te dire qu’à chaque seconde
Le temps revient en arrière
Comme si, chaque vague s’éloignait de la rive.
Je suis au plus profond de l’attente.
Et j’ai tout mon temps.
ការបិទខ្ទប់បានបញ្ចប់
អូនទទួលន្លឺព្រះអាទិត្យមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ
សំឡេងរបស់បង ក៏អូនឮមិនគ្រប់គ្រាន់ដែរ។
អូនចង់ប្រាប់បងថា រាល់វិនាទីដែលកន្លងផុតទៅ ពេលវេលាដើរត្រឡប់ថយក្រោយ
ហាក់បីដូចជាទឹករលកនីមួយៗបានថយចាកចេញពីច្រាំង។
អូនស្ថិតក្នុងសភាពរង់ចាំដ៏កប់ជ្រៅនៃជម្រៅពេលវេលា
ដែលអូនមាននៅក្នុងលោកានេះ។
Nous serons infatigables
Il faut tout recommencer
Reprendre les bases
Le plaisir
Le consentement
L’abandon
Le don
La flamme
Le risque
La loyauté
Tout recommencer
Jusqu’à la confiance
Jusqu’à l’égalité.
យើងនឹងមិនចេះនឿយហត់ឡើយ
យើងត្រូវចាប់ផ្តើមអ្វីៗសាជាថ្មីម្តងទៀត
ត្រលប់ទៅចំណុចដើមវិញ
ដើម្បីភាពត្រេកត្រអាល
ដើម្បីផ្តល់ការសុខចិត្ត និងយល់ព្រម
ដើម្បីលះបង់
ដើម្បីផ្តល់ឲ្យ
ដើម្បីភាពរោលរាល
ដើម្បីប្រថុយប្រថាន
ដើម្បីភក្ដីភាព
និងចាប់ផ្តើមអ្វីៗឡើងវិញទាំងអស់
រហូតដល់យើងមានជំនឿចិត្ត
រហូតដល់ពួកយើងទទួលបានសមភាព។
Le chat
Toi aussi tu te perches à l’extrême- Ouest
Et tu regardes la ville
Peut-être recherches-tu celle que tu as aimée,
Dans cette petite ruelle argentée
Peut-être, toi aussi, tu repenses à celui que tu es,
Quand, fondu dans la foule, tu regardes en haut
Te demandant quelles sont ces personnes qui vivent si éloignées ?
Tu as gardé le blanc et le noir sur ta peau
Tu n’avais pas à choisir
Tu es ce noir et ce blanc sur ta peau
Mais quand tu penches la tête, je ne vois que le blanc,
Tes oreilles, sans doute, plus blanches que le reste.
Combien de portes ouvertes pour ces belles oreilles ?
Et de l’autre côté, noir, tu es souvent rebuté
Quand il t’aurait fallu garder cette tête du bon côté.
Qu’as-tu à ne pas savoir choisir, à ne pas vouloir choisir,
A contraindre cette vue d’un noir et blanc mélangés ?
Toi aussi, vis-tu comme moi, métissé, transfugé
L’un et l’autre à jamais liés ?
Nos deux solitudes pour paysage,
Mon cher, très cher chat sur l’Esplanade.
ឱ អាឆ្មាអើយ!
ឯងក៏ស្ថិតនៅចុងបំផុតនៃភាគខាងលិចដែរ
ហេីយឯងក៏សម្លឹងមកទីក្រុងវិញ ប្រហែលជាឯងកំពុងតែស្វែងរកភូមិមួយដែលឯងស្រលាញ់
នៅលេីវិថីដ៏តូចចង្អៀតពណ៌ស្រទន់រលោងដូចប្រាក់។
ប្រហែលជាឆ្មាឯងគិតម្ដងទៀត
ថាឯងជាអ្នកណា
នៅពេលដែលឯងបាំងបាត់ក្នុងចំណោមមនុស្ស
ឯងក៏សម្លឹងទៅឆ្ងាយ
ហេីយឆ្ងល់អំពីមនុស្សដែលនៅទីដ៏សែនឆ្ងាយទាំងនោះជាអ្នកណាទៅ?
ឆ្មាឯងមានស្បែកសផង ខ្មៅផង
ឯងកើតមកអ៊ីចឹង ឯងមិនបានរេីសពណ៌នៃស្បែកនោះទេ
ឯងគឺជាពណ៌ស និងពណ៌ខ្មៅនៃស្បែករបស់ឯង
ពេលឯងឱនក្បាល ខ្ញុំមេីលឃេីញតែពណ៌សទេ
ឯត្រចៀកឯងវិញ ប្រាកដណាស់ គឺសជាងកន្លែងផ្សេងទៅទៀត។
តើមានទ្វារប៉ុន្មានដែលបានបើកចំហសម្រាប់ត្រចៀកដែលមានពណ៌សនេះ?
នៅខ្លួនម្ខាងទៀត ដែលមានពណ៌ខ្មៅ គឺត្រូវបានគេបដិសេធ និងខ្ពើមរអើម
ដូច្នេះឯងក៏បិទបាំងវា បង្ហាញតែខាងសបានហើយ។
វាយ៉ាងម៉េចទៅហ្ន៎ ប្រសិនបើមិនដឹងថាត្រូវជ្រើសរើស មិនចង់ជ្រើសរើស
អំពីការកំហិតការមើលឃើញ ពណ៌ស និងខ្មៅ?
ចុះបើរួមបញ្ចូលគ្នា?
ឆ្មាឯងក៏ដូចខ្ញុំដែរ
ជាកូនកាត់
ជាជនដែលមានភាពតានតឹងនឹងរនាំងរណ្ណៈ
ដែលខ្មៅផង សផង
ដែលរលាយចូលគ្នា?
ភាពឯកានៃយើងទាំងពីរ
ឱឆ្មាសម្លាញ់ចិត្តអើយ
នៅទីដែលយេីងជួបគ្នានៅឯទីលាន។
Ma mère a faim
Il faut faire de la grande littérature.
Ne pas dire si simplement
Ma mère a faim depuis des jours.
Ne pas écrire brutalement
Je l’ai vue manger de l’eau mélangée à de la farine et de l’huile
C’est tout ce qu’il lui reste.
Il faut sourire,
Parler de la pauvreté avec distance
Des pauvres à travers des chiffres
Ne pas s’inclure,
Appartenir à l’autre monde qui disserte,
Qui pense et qui écrit à la place des pauvres.
Laissons les politiques, laissons la fiction arranger tout ça.
Elle est petite, ma poésie, quand j’écris
Ma mère a faim.
Ce n’est pas un chiffre, c’est ma mère.
Ce n’est pas un « travailleur pauvre », c’est ma mère.
Ce n’est pas une vieille, c’est ma mère.
Il faut écouter les conseils de celles et ceux qui me disent devant leur baie vitrée
Derrière laquelle se profile leur piscine, « qu’elle trouve des ménages, ta mère ».
Le travail, pour ces gens-là, est esthétique.
La faim ? Abstraite.
La mort ? Lointaine.
Se pourrait-il que la faim et la mort soient liées ?
Un chiffre, un bon roman, feront l’affaire. Tentons de l’oublier.
Je n’ai rien d’autre à dire
Et n’aurai rien d’autre à écrire
Si ce n’est
Ma mère a faim.
ម្តាយរបស់ខ្ញុំស្រេកឃ្លាន
ខ្ញុំត្រូវតែសរសេរស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍ដ៏អស្ចារ្យ។
មិនមែននិយាយថាសាមញ្ញៗនោះទេ
ម្តាយរបស់ខ្ញុំស្រេកឃ្លានជាច្រើនថ្ងៃមកហើយនោះទេ។
មិនមែនសរសេរទាំងកម្រោលទេ
ខ្ញុំឃើញគាត់ហូបតែអំបិល និងប្រហុក
នោះគឺអ្វីដែលគាត់នៅសេះសល់។
ខ្ញុំត្រូវតែញញឹម
និយាយពីភាពអត់ក្រពីចម្ងាយ
អំពីអ្នកក្រីក្រតាមរយៈតួលេខ
មិនរាប់បញ្ចូលខ្លួនខ្ញុំ,
ដែលជាកម្មសិទ្ធិនៃពិភពលោកមួយផ្សេងទៀត ដែលជជែក ដែលគិត និងសរសេរជំនួសអ្នកក្រ
ទុកឲ្យអ្នកនយោបាយ
ទុកឲ្យរឿងប្រឌិតដោះស្រាយបញ្ហាទាំងអស់ទៅ
កំណាព្យរបស់ខ្ញុំមិនសំខាន់ទេ នៅពេលខ្ញុំសរសេរថា
ម្តាយរបស់ខ្ញុំឃ្លាន។
គាត់មិនមែនជាតួលេខទេ គាត់គឺជាម្តាយខ្ញុំ។
គាត់មិនមែនជា « កម្មករក្រីក្រទេ » គាត់គឺជាម្តាយខ្ញុំ។
គាត់មិនមែនជាស្ត្រីចំណាស់ទេ គាត់គឺជាម្តាយខ្ញុំ។
ខ្ញុំត្រូវស្តាប់ដំបូន្មានរបស់មនុស្ស ដែលប្រាប់ខ្ញុំពីក្នុងបង្អួចកញ្ចក់
ពីទីដែលអាងហែលទឹករបស់ពួកគេលេចធ្លោ ដោយពួកគេនិយាយថា
« ឱ្យម្តាយរបស់អ្នកទៅរកការងារជាអ្នកសំអាតធ្វើទៅ » ។
ការងារ សម្រាប់មនុស្សទាំងនោះ គឺគ្រាន់តែធ្វើឱ្យល្អមើលប៉ុណ្ណោះ ។
ដាច់ពោះ? ជារឿងអរូបី!
ការស្លាប់ ? នៅឆ្ងាយណាស់!
តើភាពអត់ឃ្លាន និងសេចក្ដីស្លាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងគ្នា?
តួលេខ ប្រលោមលោកល្អ គ្រាន់តែជារឿងល្អមើលប៉ុណ្ណោះ ចូរយើងព្យាយាមបំភ្លេចទៅ!
ខ្ញុំគ្មានអ្វីត្រូវនិយាយទៀតទេ
ហើយក៏គ្មានពាក្យ អ្វីត្រូវសរសេរទៀតដែរ
គឺមានតែពាក្យថា
ម្តាយរបស់ខ្ញុំឃ្លានខ្លាំងហើយ។
Votre amertume
Ne fais confiance à personne
Qu’il disait,
Je ne l’avais pas écouté.
Ne fais confiance à personne.
Ce n’est pas que la chaleur
C’est cette amertume
Qui pénètre les gens
L’utilitarisme les gagne
L’opportunisme les vainc
Interdit de critiquer
Interdit d’éprouver
Interdit de penser
Là où moins tu les attends
Ils te croqueront la gorge
Et te laisseront pour morte.
Interdit de contredire
La version officielle
Consensuelle
Vive la conformiste
La révérencielle
Vive le harcèlement
Vive le glauque comme seule couleur
Et seul sentiment.
Ne fais confiance à personne
Ils te laisseront pour morte
Après t’avoir détroussée
Après t’avoir accusée d’être ce que tu es
De ressentir ce que tu ressens
De penser ce que tu penses
De créer ce que tu crées.
Tu coupes les fils du filet ?
Ne rejoins pas l’Océan
Bois l’eau stagnante
Et jeûne.
ភាពជូរចត់របស់អ្នក
«កុំទុកចិត្តនរណាម្នាក់ឲ្យសោះ
ទាំងក្នុងស្ថានភាពមួយដែលមិនដែលគិតទាល់តែសោះ»
គាត់បាននិយាយ
ខ្ញុំមិនស្តាប់គាត់ទេ។
កុំទុកចិត្តនរណាម្នាក់ឲ្យសោះ។
វាមិនមែនតែកំដៅប៉ុណ្ណោះទេ
តែថែមទាំងភាពជូរចត់
ដែលជ្រៀតចូលក្នុងចិត្តមនុស្ស
ការនិយមគិតតែប្រយោជន៍នោះបានយកឈ្នះពួកគេ។
ឱកាសនិយមក៏យកឈ្នះពួកគេដែរ។
ហាមរិះគន់
ហាមមានអារម្មណ៍
ហាមគិត
នៅពេលដែលអ្នកភ្លេចខ្លួន
ពួកគេនឹងកាច់ករបស់អ្នក។
ហើយទុកឱ្យអ្នកស្លាប់។
ហាមប្រាមការនិយាយផ្ទុយពីការពិត
ត្រូវស្របតាមទស្សនៈជាផ្លូវការ
ទស្សនៈយល់ស្រប
ជយោ អ្នកហៃអើនិយម
ជយោ ការស្ដាប់បង្គាប់ដ៏ខ្ជាប់ខ្ជួន
ជយោ ការបៀតបៀន
ជយោ ពណ៌ស្រអាប់ដែលមានតែមួយពណ៌ដដែល
ជយោ ការបៀតបៀន
ជយោ ពណ៌ស្រអាប់ដែលមានតែមួយពណ៌ដដែលៗ
ហើយមានភាពងងឹតដ៏គួរឱ្យខ្លាចបែបនោះប៉ុណ្ណោះ។
កុំទុកចិត្តនរណាម្នាក់ឲ្យសោះ
ពួកគេនឹងទុកឱ្យអ្នកស្លាប់
បន្ទាប់ពីប្លន់អ្នករួចហើយ
បន្ទាប់ពីចោទប្រកាន់អ្នកជាខ្លួនអ្នក
មានអារម្មណ៍ពីអ្វីដែលអ្នកមានអារម្មណ៍
គិតពីអ្វីដែលអ្នកគិត
ពីការបង្កើតអ្វីដែលអ្នកបង្កើត
តើអ្នកហ៊ានកាត់ខ្សែសំណាញ់ឬទេ?
កុំចូលទៅសមុទ្រ
ចូរផឹកទឹកដ៏គគ្រិច
ហើយក៏តមអាហារទៅ!
La nuit des grands couteaux
Tu te donnes au dollar
Avec le sourire
Quand je te regarde mieux
C’est le mépris, l’exaspération.
Encore une autre.
Encore un cochon de lait
Qu’il faudra saigner jusqu’à la moelle.
Pour quel avenir ?
Peu importe,
Le crime d’abord.
រាត្រីនៃកាំបិតប៉ាំងតោ
ឯងលក់ខ្លួនឱ្យប្រាក់ដុល្លារដោយញញឹមប៉ប្រឹម
នៅពេលខ្ញុំមើលឯងឱ្យច្បាស់
គួរឲ្យថោកទាបណាស់! គួរឱ្យខឹងខ្លាំងណាស់!
ម្នាក់ទៀតនោះក៏ដូចគ្នាដែរ ជាជ្រូកមួយក្បាលទៀត
ដែលចាំបាច់ត្រូវតែសម្រក់ឈាមវារហូតដល់អស់ពីខ្លួន។
ដើម្បីអនាគតស្អីទៅ?
មិនអីទេ,
ដំបូង អារកវាសិនទៅ។
La nuit arrive si vite dans cette partie du monde
Un hamac se tend au fond du camion
Je ne vois pas son visage caché sous le chapeau.
Les mamelles gonflées des chiennes traînent sur le trottoir.
Qui est ce barbu qui foule la route, le torse à découvert ?
Je voudrais marcher, comme lui, à contre courant,
Trouver la musique, trouver la lumière.
Ici, il n’y a que les multinationales qui brillent.
A peine vingt-et-une heures.
La nuit s’annonce noire déjà.
យប់មកដល់យ៉ាងលឿននៅក្នុងផ្នែកនៃពិភពលោកមួយនេះ
អង្រឹងមួយត្រូវបានគេចងលាតសន្ធឹងនៅខាងលើឡានធំមួយ
ខ្ញុំមើលមិនឃើញមុខគាត់ ដែលបាំងនៅក្រោមមួកគាត់ទេ។
មានសត្វឆ្កែញីមួយក្បាល ដែលដោះវាយារស្តាកអូសតាមចិញ្ចើមថ្នល់។
តើបុរស មានពុកចង្កាស្រមេមស្រមាមម្នាក់នេះជាអ្នកណា ដើរលើផ្លូវ ទាំងខ្លួនទទេដូចនេះ?
ខ្ញុំចង់ដើរដូចគាត់អ៊ីចឹង ដំណើរដែលច្រាសនឹងចរន្តទឹក
ស្វែងរកតន្ត្រី ស្វែងរកពន្លឺ។
នៅទីនេះ មានតែក្រុមហ៊ុនអន្តរជាតិប៉ុណ្ណោះដែលមានភ្លើងភ្លឺចែងចាំង។
ម៉ោងប្រហែលប្រាំបួនយប់សោះ
យប់ងងឹតស្ងាត់ឈឹងទៅហើយ។
Je veux
Je veux le frigo plein
Je veux la mer, la montagne, je veux le calme
Je veux les arbres, la brise, l’oiseau
Je veux la vue, l’horizon
Je veux le soleil
Je veux les sorties, je veux les amis
Je veux les découvertes
Que tu gardes que pour toi.Je veux des chaussettes neuves
Et des chaussures imperméables
Je veux des draps repassés
Et moi aussi dire « tout va bien ».Je veux parcourir ton ghetto de riches
Je veux croire qu’il n’existe pas que l’été
Que tu n’as pas payé l’armada de la sécurité
Pour ta pelouse que tu arroses trois fois par jour
Je veux penser à autre chose qu’à payer mes factures
Je veux rêver dans tes journées et tes soirées fastes.Je veux du travail et je veux des vacances
Je veux l’amour, je veux des enfants
Oh ! Je veux le futur, moi aussi
Que tu as déjà acheté
Je veux que tu me laisses de la place
Toi, le pilleur, le voleur, l’égoïste, le criminel
Je veux que tu comprennes
Avant qu’il ne soit trop tard.
Je veux la mer, la montagne, je veux le calme
Je veux les arbres, la brise, l’oiseau
Je veux la vue, l’horizon
Je veux le soleil
Je veux les sorties, je veux les amis
Je veux les découvertes
Que tu gardes que pour toi.Je veux des chaussettes neuves
Et des chaussures imperméables
Je veux des draps repassés
Et moi aussi dire « tout va bien ».Je veux parcourir ton ghetto de riches
Je veux croire qu’il n’existe pas que l’été
Que tu n’as pas payé l’armada de la sécurité
Pour ta pelouse que tu arroses trois fois par jour
Je veux penser à autre chose qu’à payer mes factures
Je veux rêver dans tes journées et tes soirées fastes.Je veux du travail et je veux des vacances
Je veux l’amour, je veux des enfants
Oh ! Je veux le futur, moi aussi
Que tu as déjà acheté
Je veux que tu me laisses de la place
Toi, le pilleur, le voleur, l’égoïste, le criminel
Je veux que tu comprennes
Avant qu’il ne soit trop tard.
ខ្ញុំចង់បាន
ខ្ញុំចង់បានទូទឹកកក ដែលពេញណែន
ខ្ញុំចង់បានសមុទ្រ ខ្ញុំចង់បានភ្នំ ខ្ញុំចង់បានសន្តិភាព
ខ្ញុំចង់បានដើមឈើ ខ្យល់អាកាស បក្សីបក្សា
ខ្ញុំចង់បានទេសភាព លំហដល់ជើងមេឃ
ខ្ញុំចង់បានព្រះអាទិត្យ
ខ្ញុំចង់ដើរលេង ខ្ញុំចង់បានមិត្តភ័ក្តិ
ខ្ញុំចង់ស្វែងរក
ដែលឯងអោបក្រសោបទុកសម្រាប់តែម្នាក់ឯងគត់ ។
ខ្ញុំចង់បានស្រោមជើងថ្មី។
និងស្បែកជើងមិនជ្រាបទឹក។
ខ្ញុំចង់បានកម្រាលពូកអ៊ុតយ៉ាងស្អាត
ហើយខ្ញុំ អាចនិយាយថា "ខ្ញុំសុខសប្បាយណាស់"។
ខ្ញុំចង់ដើរលេងតាមបុរីដ៏សម្បូរហូរហៀររបស់ឯង។
ខ្ញុំចង់ជឿថាអ្វីៗមិនមានតែរដូវក្តៅប៉ុណ្ណោះទេ!
ថាឯងមិនបានបង់ថ្លៃអង្គរក្សនៅឡើយទេ
អង្គរក្សដែលនឹងត្រូវមើលថែសួន ដែលឯងស្រោចទឹកបីដងក្នុងមួយថ្ងៃ
ខ្ញុំចង់គិតអំពីអ្វីផ្សេងក្រៅពីការបង់វិក្កយប័ត្ររបស់ខ្ញុំ
ខ្ញុំចង់សុបិននៅពេលថ្ងៃរបស់ឯង និងពេលល្ងាចដ៏រីករាយរបស់ឯង។
ខ្ញុំចង់ធ្វើការ ហើយខ្ញុំចង់មានវិស្សមកាល
ខ្ញុំចង់បានស្នេហា ខ្ញុំចង់បានកូន
អូ! ខ្ញុំក៏ចង់បានអនាគតដែរ
អនាគតមួយនោះដែលឯងបានទិញទុកសម្រាប់ខ្លួនឯង
ខ្ញុំចង់ឱ្យឯងទុកកន្លែងឱ្យខ្ញុំ
ឯងដែលជាចោរប្លន់ ចោរលួច អាត្មានិយម ឧក្រិដ្ឋជន
ខ្ញុំចង់ឱ្យឯងយល់
មុននឹងហួសពេល។
